Insta Exit

Insta Exit - moeten we social media verlaten?

Yvette Franken

Op social media neemt de de vraag naar individualiteit en authenticiteit de laatste tijd steeds verder toe. Vooral met authenciteit blijkt het niet altijd even goed te zijn gesteld. Deze week gingen filmpjes waarin Instagrammer Essena O’Neill het bedrog achter internetroem onthulde viral. Ze wijst daarin op de gevaren van social media en doet een oproep om alle platformen de rug toe te keren. Maar is dit de oplossing? Sterker nog, is er uberhaupt wel een probleem? Kleven er werkelijk (meer) problemen aan social media dan je op het eerste moment zou denken? Lees in dit artikel mijn kijk op Essena’s oproep.

Back in the days, toen ik 12 was, bestonden smartphones, Facebook en Instagram niet. Oké, een trage inbel-internetverbinding en een eveneens trage computer formaatje bananendoos waren er wel. Maar die waren niet genoeg om obsessies te voeden of mijn tienerjaren te verstoren doordat ik steeds opgeleukte weergaves van het leven van anderen voorbij zag komen.
Anno 2015 is het andere koek: het gros van de tieners heeft haast onbeperkt toegang tot de online accounts van katten, kleuters en Kim K. Allemaal zijn ze royaal vertegenwoordigd op het online platform dat ooit bedoeld was voor alleen de hipsterscene in California: Instagram. Maar hoe alledaags social media tegenwoordig ook is geworden, het gaat mensen steeds meer dagen dat niet alles even mooi is als het lijkt en niet alles draait om likes.

#NOFILTER and fake smiles

Leven voor de double taps, ook tiener Essena O’Neill verbracht er naar eigen zeggen het grootste deel van haar leven mee. Met alleen op Instagram al een half miljoen volgers was ze verzekerd van een overweldigend aantal likes. Deze maand besloot ze dat er een eind moest komen aan de obsessie voor it-girl status, acceptatie en uiterlijk; afgelopen week delete ze radicaal haar Snapchat- en YouTube accounts, evenals het overgrote deel van haar Instagram posts.

Van de enkele afbeeldingen die ze liet staan veranderde ze de bijschriften in een onverfraaide beschrijving van het moment waarop de foto werd gemaakt. Daarbij onthult ze dat sommige foto’s niet zo spontaan tot stand kwamen zoals ze in eerste instantie liet vermoeden. Zo schrijft ze dat ze voor een Instagrampost van een jurkje 400 dollar ontving en dat ze het belangrijk vindt dat mensen van dit soort deals op de hoogte zijn.

In Nederland kennen we voor zulke foto’s de Reclamecode Social Media. Volgens deze Code dienen bloggers, Instagrammers, Twitteraars etc. een vermelding te maken wanneer zij gesponsorde content plaatsen. De Code is echter niet bindend, je kunt hooguit een klacht aan je gesponsorde jeans krijgen als je je er niet aan houdt. Hetgeen je ontving voor die advertorialdeal hoeft dus niet te worden uitgegeven aan een boete. Persoonlijk vind ik dat altijd duidelijk moet zijn aangegeven wanneer er sprake is van sponsoring.

Vergankelijke Instafame

“Having it all on social media means nothing in your real life.”
De Australische beachblonde blogger zei een maand voor haar insta-exit al dat ze voor haar roem niets gedaan had maar slechts een online ‘celebrity concept’ van zichzelf had gecreëerd. Daarmee wilde ze per direct stoppen omdat ze tot de conclusie was gekomen dat online niets is wat het lijkt.

Met haar jonge 18 jaren zegt O’Neill deze week genoeg inzicht in de (fake) wereld van social media te hebben verworven om tot haar besluit te komen vervolgens alle accounts te wissen. De druk om bekend te zijn, aardig gevonden te worden, erbij te horen, afhankelijk te zijn van het aantal likes als indicatie van je succes, ze is er klaar met het leven op een scherm. O’Neill’s nieuwe doel is nu een globale verandering teweeg brengen om jonge mensen op de hoogte te brengen van de ware wereld achter social media.

Er is niks cools aan om al je tijd te besteden aan het bewerken van foto’s, om te bewijzen dat je goed genoeg bent.

– Essena O’Neill

De zwarte kant van sociale media

O’Neill’s onthullingen over online roem en haar drastische exit worden uitgebreid besproken op social media al is zij zeker niet de eerste die zich kritisch uitlaat over sociale media. Sterker nog, er werden al meerdere onderzoeken gedaan naar het fenomeen “social media stress”. Onder andere door de Nationale Academie voor Media en Maatschappij (let wel, geen onafhankelijk wetenschappelijk onderzoeksinstituut), maar er zijn ook vergelijkbare buitenlandse publicaties, zoals Alone Together van Sherry Turkle en het onderzoeksrapport Millennials will benefit and suffer due to their hyperconnected lives van PEW Research verschenen. Elk van deze onderzoeken stelden een problematische kant van social media vast en brachten heftige discussie teweeg; de keerzijde van social media ligt klaarblijkelijk erg gevoelig.

Tegengeluid

Eensgezindheid is een zeldzaamheid online. Er waren ook mensen die zich kritisch uitspraken over Essena’s ommezwaai. “It doesn’t suck. You make it suck yourself.” Hier komt de kritiek kort, maar zeker krachtig, op neer.
Een greep uit de commentaren onder haar Vimeo filmpjes waarin ze haar nieuwe visie presenteert:

  • “Dit is de meest hypocriete video ooit. Je besteedt jaren en jaren aan sociale media voor je eigen voordeel en kan nu niet omgaan met het succes”
  • “Je neemt jezelf veel te serieus, er zijn genoeg gebruikers van social media die alleen posten voor familie en vrienden, dat is alles wat ze willen van social media, hen kan het aantal likes geen moer schelen. Jij wilde meer, deal with it. ”
  • “Je ‘ik wil aardig gevonden om mij, niet om het aantal likes dat ik op Facebook heb’ is een pitch. Je wilt alleen maar profiteren van deze omgekeerde social media trend en vraagt zelfs om donaties op je vernieuwde website.”

Ook collega bloggers hebben zich uitgelaten over O’Neill’s persoonlijke revolutie. Landgenoot en Instagrammer Bonny Rebecca geeft bijvoorbeeld toe dat het haar nogal verward heeft omdat haar eigen ervaringen met sociale media juist “zeer positief zijn”. In reactie op een comment op haar Tumblr site schrijft ze dat de ontboezemingen van O’Neill haar “best getroffen hebben omdat – vrij vertaald – Instagrammers in het algemeen als inhoudsloze, gephotoshopte mooiboys and -girls worden weggezet”.
Voor Rebecca is het in het bijzonder nadelig omdat ze er dezelfde stijl als O’Neill op nahoudt, men zich afvraagt of O’Neill ook op haar account doelt en waarom zij wel “oppervlakkige” posts blijft lanceren.

LOGOUT, the hardest button to click

In feite roept Essena iedereen op geen acht meer te slaan op sociale media en vooral in het ‘hier en nu’ te leven. Ironisch genoeg heeft de breuk met social media haar juist nog meer aandacht opgeleverd; sinds haar bericht viral ging en groeit haar aantal volgers gestaag.
Ik juich Essena’s waarschuwing over socialmediaverslaving toe en bewonder haar moed en eerlijkheid. Echter zie ik geen reden om radicaal afscheid te nemen van de sociale media. Je zou zulke platformen namelijk ook anders kunnen gebruiken: namelijk alleen voor hetgeen waar ze in eerste instantie voor bedoeld waren en je bij het gebruik ervan bewust te zijn dat het soms wel gaat om likes en followers maar dat dat niet alles is wat telt.
Oftewel: Wees mediawijs en gebruik sociale media niet om het sociale aspect maar om de dingen waarvan je houdt te delen. Laat het lekker over aan andere mensen om zich zorgen te maken over het aantal likes die de selfie krijgt die ze 50 keer maakten voordat ze er een plaatsbaar vonden.

Essena lijkt echter vrij overtuigd van een total ban on social media, haar adres luidt vanaf heden dan ook:

Essena ONeill
1 Put Down Your Phone
The world is waiting, Look Up 1234
Australia

Is het een stunt van Essena?

Kwade tongen beweren dat dit alles van Essane een stunt is, een hoax.

Haar sponsoren hebben haar nu laten vallen (duh!), dus nu vraagt ze om geld om de huur te kunnen betalen…

Wij zijn nog wel steeds op social media te vinden, al is dat een overbodige opmerking nu jij ons als lezer al hebt gevonden.
Maar mocht je eens juridisch advies nodig hebben is een bezoek in real life bij ons kantoor zeker mogelijk voor een kopje oploskoffie!

Connect!
Twitter @CharlottesLaw en @LegalCoffee
Facebook CharlottesLaw en LegalCoffee
Instagram CharlottesLaw

Lees meer bij NOS / Dutch Cowboys / Het Laatste Nieuws / Elle / Mail Online / NRC (€) / The Guardian / Mail Online / BBC